Γράφει ο Αθανάσιος Ανδρικάκης,

καθηγητής στο Αριστοτέλειο Εκπαιδευτήριο  Σερρών.

Στην αναταραχή της εφηβείας καθώς οι ορμόνες πλέον  αναλαμβάνουν πρωταρχικό  ρόλο, ο έφηβος ( αγόρι ή κορίτσι) βιώνει τις σωματικές του αλλαγές σιωπηλά, πολλές φορές μαρτυρικά καθώς εγκαταλείπει τον ήρεμο και ασφαλή κόσμο της παιδικής του ηλικίας βγάζοντας  όλα τα έπιπλα από το δωμάτιο του μυαλού του χωρίς να ξέρει ακόμη πως να τα επανατοποθετήσει.

Γίνεται λοιπόν εγωιστικός, απαιτεί σεβασμό, ενώ συχνά στα παιδιά παριστάνει τον ενήλικα και στους ενήλικες το παιδί καθώς διαθέτει παιδική ψυχή σε σώμα μεγάλου ή ωριμότητα σε σώμα παιδικό.

Νοιώθει την ανάγκη να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του και δημιουργεί πλατύσκαλα σιγουριάς καθώς ηρωοποιεί σύγχρονα είδωλα ή όσους αψηφούν τις αρχές.

Τη μια μέρα γυρίζει ατημέλητος και την άλλη φροντίζει τον εαυτό του μέχρι κοκεταρία.

Καταδικάζει τους μεγάλους για τον κομφορμισμό τους αν κι αυτός σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να τον υιοθετήσει. Προς το παρόν όμως νοιώθει την ανάγκη να ζει επαναστατικά.

Τον αρχικό ενθουσιασμό του το διαδέχεται η απογοήτευση ενώ τα μεγάλα σχέδια και τα  όνειρα τα γκρεμίζουν οι αμφιβολίες και η αδιαφορία.

Βάζει στο στόχαστρο τους πάντες και τα πάντα.

Γονείς, καθηγητές, κοινωνία, θρησκεία, πολιτεία, οποιαδήποτε μορφή κατεστημένου και έκφραση καταπίεσης.

Σκοντάφτει όμως συνεχώς στην πραγματικότητα κι έτσι αρχίζει – χωρίς να το αντιλαμβάνεται – να προσαρμόζεται καθώς μαθαίνει πού τελειώνει αυτός και πού αρχίζουν οι άλλοι.

Η εφηβεία  ανέκαθεν υπήρξε το μεγάλο σταυροδρόμι των επιστημών καθώς ιατρική, ψυχολογία ,κοινωνιολογία, παιδαγωγική βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να αναλύσουν, να κρίνουν, να ψάξουν για λύσεις πάνω στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Μια ύπαρξη που δοκιμάζεται συνεχώς καθώς ο έφηβος επανατοποθετείται αντιτιθέμενος, δίνοντας έτσι στους γονείς του την εντύπωση πως ψάχνει με κάθε τρόπο να προκαλέσει έριδες και συγκρούσεις

Σχολείο, επαγγελματικός προσανατολισμός, αυτονομία, διασκεδάσεις, νυχτερινές έξοδοι, σχέσεις με το άλλο φύλο γίνονται θέματα συζητήσεων και τριβών.

Οι συνομήλικοι και γενικότερα η παρέα αποτελούν ένα δεύτερο  βοηθητικό εγώ για τον έφηβο που το έχει ανάγκη. Έτσι για να γίνει αποδεκτός θα πρέπει να ασπαστεί την ομάδα – παρέα καθώς αυτή ρυθμίζει την αυτοεκτίμησή του, τον ελέγχει, τον καθοδηγεί, του θέτει τα πρότυπα συμπεριφοράς και τα καινούρια κριτήρια.

Χτενίζει λοιπόν τα μαλλιά του όπως η ομάδα που ανήκει, ακούει το ίδιο είδος μουσικής, μιλάει την ίδια γλώσσα, ντύνεται με τον ίδιο τρόπο.  Όλα αυτά είναι η νέα του ΄΄στολή΄΄ που πρέπει να φορέσει για να γίνει αποδεκτός. Αν τολμήσει να διαφοροποιηθεί η ομάδα θα τον εξοστρακίσει καθώς απειλείται το ναρκισσιστικό κλίμα της. Ταυτόχρονα όμως η ομάδα φροντίζει να τον υποστηρίζει κι αυτόν ναρκισσιστικά ώστε να κρατά την προσωπικότητά του στα χέρια της σε μια  περίοδο που είναι όμως εξαιρετικά ευάλωτος.

Αν σήμερα οι προκλήσεις του 21^ου αιώνα βρίσκονται μπροστά μας όλοι μας γνωρίζουμε πως  η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο θα έρθει από τους έφηβους όταν αυτοί ενηλικιωθούν. 

Αρκεί όμως να ενηλικιωθούν σωστά ώστε τα ευχολόγιά μας να τα μετατρέψουν σε πράξεις.

Να θέσουν τη νέα τεχνολογία στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

Να κάνουν  την προστασία του περιβάλλοντος  υπόθεση όλων μας.

Να φέρουν  παγκόσμια συνεννόηση για τον αφοπλισμό, την ειρήνη, τη συνεργασία των λαών ώστε να σταματήσει η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο.

Τότε, η νέα τάξη πραγμάτων που σήμερα ακούγεται ως απειλή, θα αρχίσει να εκφράζει τους λαούς και όχι τα κέντρα εξουσίας όπως συνήθως γίνεται.